Myślenie Lateralne to elastyczność percepcji. W dzisiejszych czasach większość naszego myślenia dotyczy obszaru postrzegania. Skomplikowane operacje przetwarzania musimy wykonywać tylko w niektórych sytuacjach. W przyszłości jeszcze większą część przetwarzania przejmą komputery. Ludziom pozostanie myślenie percepcyjne, związane ze sferą postrzegania, odbioru rzeczywistości i zjawisk. Musimy stawać się w tym coraz lepsi.

Świadomość jak ogromną wagę ma percepcja w procesie myślenia jest niezbędna.

Naturalnym i nieuniknionym zachowaniem samoorganizujązego się modelu mózgu jest to, że jest on systemem tworzącym i wykorzystującym wzorce. Gdyby mózg nie był systemem tworzenia wzorców, nie bylibyśmy w stanie mówić, czytać czy pisać. Każda czynność, jak ubieranie się rano, zajmowałaby nam mnóstwo czasu. Mając do wyboru rano jedenaście standardowych elementów ubioru stajemy przed niemal czterdziestoma milionami możliwych kombinacji. Tylko około pięć tysięcy z nich jest możliwa (zakładając, że nie mamy zamiaru nakładać skarpet na buty), co jednak stanowi nadal liczbę niemożliwą do przeanalizowania każdego ranka. Jeżeli nie możesz poświęcić każdego ranka czasu na przeanalizowanie wszystkich tych możliwości, powinieneś być wdzięczny, że mózg tworzy wzorce sekwencji.

Miliony ludzi w każdej godzinie jeżdżą po drogach, wykorzystując wzorce percepcji i reakcji i tylko od czasu do czasu nad czymś się zastanawiają. Dzieje się tak, dzięki rutynowym wzorcom działań jak prowadzenie samochodu.

Musimy uświadomić sobie, że celem umysłu jest wyszukanie takich znanych wzorców, a potem wyłączenie myślenia, kiedy już podążamy ich śladem. Należy też zdawać sobie sprawę, że często możemy błędnie rozpoznać wzorzec. A przede wszystkim trzeba mieć świadomość, że repertuar wzorców, którymi dysponuje umysł, determinuje, jak rozpoznajemy, abstrahujemy, klasyfikujemy i analizujemy czyli myślimy. Głównym celem myślenia jest eliminacja myślenia.

Wzorce mają szeroki obszar wychwytywania. Spróbuj wyobrazić sobie przymiotniki jak „wściekły” czy „dobry” i nie zareagować emocjonalnie. Są to szerokie pojęcie, niesprecyzowane. Szeroki obszar wychwytu przebiega w kierunku redukcji przeciążenia informacyjnego poprzez rozwój strategii grupowania wzorców na podstawie pojęć nadrzędnych. Problemem z grupowaniem jest to, że kiedy doświadczenie na peryferiach wpada w obszar wychwytu wzorca, zostaje wyśrodkowane jako typowy przykład takiego wzorca, co łączy się z wszystkimi przypisywanymi mu przymiotnikami, bagażem emocjonalnym związanym z tą percepcją. Do pewnego stopnia powinniśmy być wdzięczni za to, że wzorce mają szeroki obszar wychwytywania. Jednak po przekroczeniu pewnego poziomu owa szerokość wychwytywania staje się niebezpieczna i ograniczająca.

Kiedy istnieje już ustalony wzorzec, nie ma możliwości ustalenia w tym samym miejscu innego wzorca, ponieważ nasz mózg zawsze będzie wracał do pierwszego. W rezultacie jesteśmy skazani na nasze wzorce, percepcje, pojęcia i słowa. Gdy percepcje i pojęcia zostaną zamrożone w trwałości języka, zaczynają kontrolować i ograniczać nasze myślenie na każdy temat, ponieważ jesteśmy zmuszeni ich używać. Język jest warunkiem myślenia, także w sytuacji gdy jesteśmy sami. A ta sztywność języka jest głównym wrogiem wyobraźni, odwodząca od indywidualnego przeżywania obrazu świata zjawisk.

Myślenie Lateralne jest wręcz matematyczną koniecznością w przypadku samoorganizujących się systemów.

Myślenia Lateralnego można się nauczyć, można wypracować nawyk Myślenia Lateralnego. Tak samo jak można nauczyć się gry w tenisa, jazdy na łyżwach czy zdobyć biegłość w języku obcym, tak można nabyć biegłość w Myśleniu Lateralnym. Podobnie jak w tenisie czy łyżwach – nie można stać się profesjonalistą, tylko czytając o nim.

Jak to działa: „W szkole oraz w późniejszym życiu, większość ludzi musi przez cały czas myśleć. Trzeba myśleć w pracy i po pracy. Wydaje się, że ta nieustanna praktyka powinna doskonalić samą umiejętność.

Niestety nie dzieje się to automatycznie. Spójrzmy na sześćdziesięcioletniego dziennikarza, który wystukiwał na maszynie (potem na komputerze) setki czy tysiące słów dziennie. W wieku 60 lat nadal pisze tylko dwoma palcami. W żadnym punkcie praktyka pisania dwoma palcami nie przemieniła się nagle w biegłe pisanie pięcioma. Toteż jeśli będziesz przez lata praktykować słabe myślenie, staniesz się po prostu mistrzem słabego myślenia.

Gdyby jednak dziennikarz, choćby w zaawansowanym wieku, poszedł na kurs maszynopisania, stałby się wprawny w tej sztuce. Analogicznie nie wystarcza sama praktyka myślenia. Powstaje potrzeba świadomego zwracania uwagi na metody myślenia.” Edward de Bono „De Bono’s Thinking Course”